Page 62 - پیش نویس چکیده مطالعات آمایش استان
P. 62
مهندسین مشاور شرقآیند سازمان مدیریت و برنامهریزی استان ایلام
بازارچهها و پایانههای مرزی نیز در رکود به سر میبرند .لذا ساکنین سکونتگاههای پهنه جنوبی و غربی استان دلیل شرایط
دشوار اقتصادی مجبور به مهاجرت به سایر استانها یا شهرستانهای پهنه مرکزی نظیر ایلام که بازار بزرگتر و اقتصاد مبتنی
بر بخش دولتی دارد ،میشوند.با تداوم رکود اقتصادی در کشور ،اعتبارات استانی از جمله اعتبارات عمرانی نیز کاهش یافته
و در نتیجه پروژههای عمرانی نیز متوقف شدهاند .بر این اساس در اولین قدم اولویت توسعه راههای فرعی استان به دلیل
کمبود اعتبارات از دستور کار مسئولین خارج شده و کیفیت پایین شبکه حمل و نقل دروناستانی منجر به تشدید روند
مهاجر پفرستی و کاهش مبادله کالاو مسافر بین روستاها و سکونتگاهای کوچک استان خواهد شد .علاوه بر رکود فعالیتهای
عمرانی ،واحدهای صنعتی نیز با تعطیلی و رکود مواجه هستند در نتیجه ارائه فعالیتهای خدماتی که به نوعی وابسته به
بخش حمل و نقل و یا صنعت بودهاند نیز با محدودیت مواجه شده است .در پایان این دوره تنها محورهای مواصلاتی اصلی
استان و پروژههای مرتبط با نیازهای اساسی و اولیه ساکنین مورد توجه بوده و ارتقای کیفیت خدمات و رشد اقتصادی کمتر
مورد توجه خواهد بود .همچنین بدلیل کیفیت پایین شبکه ارتباطی استان در نقاط متصل به استانهای همجوار و از طرف
دیگر فقدان رشد اقتصادی و کاهش صادرات محصولات استان ،روابط ایلام با استانهای همجوار تضعیف شده و ایلام تبدیل
به یک استان منزوی شده است .در نتیجه ضعف زیرساختها و انزوای ایلام فرصت شکوفایی صنعت گردشگری و طبیعتگردی
استان نیز به رغم پتانسیلهای بیشمار طبیعی و تاریخی مغفول مانده است .از طرفی طی سالیان گذشته با سرمایهگذاری بر
روی طرحهای حوزه آب و خاک استان تلاش شده بود تا کشاورزی استان تقویت شود؛ از جمله اجرای طرح سامانه گرمسیری
که طبق برنامه موجب توسعه سطح زیرکشت زمینهای کشاورزی آبی استان خواهد شد .اگرچه این طرح سطح تولید
محصولات کشاورزی را افزایش خواهد داد ولی به دلیل مشکلات اقتصادی و عدم جذب اعتبارات لازم ،صددرصد بخش
کشاورزی تجهیز و مدرن (مدرنیزاسیون کشاورزی) نشده است .لذا تداوم الگوی کشاورزی سنتی و کشت محصولات آببر
نظیر صیفیجات به علاوه کاهش بارندگی و گسترش خشکسالی باعث کاهش شدید منابع آبی در استان ایلام شده است و
علاوه بر کم شدن آبهای سطحی ،کاهش سفرههای زیرزمینی ،بایر شدن زمینهای کشاورزی ،کاهش رطوبت و افزایش
بیایان در استان را به دنبال داشته است .این شرایط زمینهساز مشکلات زیست محیطیو کاهش کیفیت محیط زیست و تشدید
وقوع گردوغبار در استان شده است که از جمله پیامدهای آن کاهش کیفیت زندگی در پهنههای زیادی از استان شده است.در
چنین شرایطی با تضعیف بخشهای مختلف اقتصادی به ویژه با تشدید بحران خشکسالی و تهدید کشاورزی تعداد زیادی از
ساکنین سکونتگاههای روستایی و شهری که درآمدشان مبتنی بر کشاورزی و دامداری بوده ،ناچار به مهاجرت به پهنه مرکزی
استان و یا سایر استانها شدهاند .افزایش بیکاری ،فقر ،اعتیاد ،افزایش اختلاف طبقاتی و گسترش حاشیهنشینی در اطراف
شهرهای بزرگ از جمله ایلام از جمله تبعات اقتصادی و اجتماعی شرایط موجود استان است .از طرفی با تشدید مهاجرفرستی،
تراکم و سهم جمعیتی استان نسبت به کشور کاهش یافته است .کاهش جمعیت در مناطق مرزی به ویژه در زمانی که روابط
ایران و عراق در پایینترین سطح است و با توجه به سابقه وجود گروههای تندرو و تکفیری در منطقه ،علاوه بر استان برای
کشور نیز یک موقعیت تهدیدزا و خطرآفرین تلقی میشود .لذا با عنایت به توضیحات فوق ،شکلبندی سازمان فضایی استان
در سناریوی دوم به صورت نقشه شماره 4خواهد بود.
نقشه -2شکل بندی سازمان فضایی استان در سناریوی دوم
شکلبندی سازمانی فضایی استان در سناریوی سوم (پیوندگاه ایران و عراق) :پتانسیل رشد استان ایلام در افق
20سال آینده در سناریوی پیوندگاه ایران و عراق مبتنی بر بهرهبرداری از موقعیت مرزی استان به منظور تقویت پیوندهای
صفحه 56 برنامه آمایش استان ایلام ـ خلاصه مطالعات
